Het levenstestament

Wanneer iemand door bijvoorbeeld een ongeval of ziekte niet meer in staat is om de eigen (zakelijke) belangen te behartigen, doet zich de vraag voor wie in een dergelijke situatie bevoegd is om namens de wilsonbekwame op te treden. Dit geldt ook voor een ondernemer. Een eventuele (zaken)partner is namelijk niet van rechtswege bevoegd. Dit lijkt wellicht een ‘ver van mijn bed’-verhaal, maar dat is het in de praktijk zeker niet. Als uw adviseur leggen wij graag uit in hoeverre het levenstestament in een dergelijke situatie duidelijkheid kan geven.

Wat is een levenstestament?

De term levenstestament is verwarrend. Een ‘gewoon’ testament treedt immers in werking na overlijden. Een levenstestament is een document waarin zaken worden vastgelegd voor het geval dat iemand door ziekte of ongeval niet meer (goed) in staat is om op te komen voor de eigen belangen.

Meestal wordt een levenstestament in een notariële akte opgenomen, maar dit hoeft niet. Sommige rechtshandelingen vereisen echter wel een notariële vorm, denk bijvoorbeeld aan de volmacht tot het vestigen van een hypotheek. Daarnaast biedt de notaris een bepaalde mate van zekerheid en kwaliteitsgarantie. Het is dus verstandig om langs de notaris te gaan, mede omdat het levenstestament dan kan worden opgenomen in het Centraal Levenstestamenten Register (CLTR). In dit register wordt opgenomen wanneer en bij welke notaris een levenstestament is opgesteld.

Waarom een levenstestament?

Als er geen levenstestament is, dan kent de wet een drietal beschermingsmaatregelen voor het geval iemand zelf niet meer in staat is om zijn belangen goed te behartigen: de curatele, het bewind en het mentorschap. Als de wettelijke regeling moet worden toegepast, is het kwaad al geschied: de persoon om wie het gaat kan niet meer (goed) aangeven wie hij/zij als vertegenwoordiger wenst. De rechter kan dan een bewindvoerder aanwijzen. Deze bewindvoerder moet zich houden aan allerlei wettelijke regels, zoals de jaarlijkse opgave- en verantwoordingsplicht. Ook moet de bewindvoerder voor bepaalde rechtshandelingen, zoals het doen van schenkingen, vooraf toestemming vragen aan de kantonrechter. Uit rechtspraak blijkt dat een rechter zeer terughoudend is om hier zijn goedkeuring aan te geven. Door op tijd een levenstestament op te stellen waarin is opgenomen wie aangewezen wordt als vertegenwoordiger, kan de rechterlijke route van de curatele, het bewind en het mentorschap voorkomen dan wel uitgesteld worden.